Welkom

Mirjam Snel heeft in schooljaar 2019-2020, toen zij de taak van hoofdredacteur overnam van Anne-Christien Tammes, een overzicht gemaakt van de artikelen in Tijdschrift Taal in de nummers 6 (2015) tot en met 16 (2020). Dit deed zij vooral met het doel om een goed beeld te hebben van de trends en accenten in de voorga...

Samen een boek of tekst lezen en erover praten in de klas? Het zou wel eens een krachtig antwoord kunnen zijn op de problemen met lezen die steeds meer de kop opsteken. Maar scholieren zomaar laten praten levert niet automatisch beter tekstbegrip op. Ook de kwaliteit van hun gesprek moet omhoog. Volgens internationa...

In dit artikel zullen we op één specifiek taalterrein onze aandacht richten, namelijk de Gespreksvaardigheid. Daarbij zullen we eerst in kritische zin met name het RKT bespreken, maar ook de nieuwe Concept Kerndoelen Nederlands, vanwege het ontbreken van een empirische basis voor de geformuleerde doelen. Hoe het ond...

In vrijwel iedere kleuterklas zit wel een kind van asielzoekers, statushouders, arbeidsmigranten of expats. Deze nieuwkomers ontwikkelen zich net als ieder kind, maar voor 'nieuwkomerskleuters' zijn er extra accenten nodig. De LOWAN-ontwikkellijnen voor kleuters helpen daarbij.

Ik ben van de lijstjes. Ik maak to-do-lijstjes, lijstjes met namen van studenten erop (waarvan ik hun beroepsverslagen nog na moet kijken), lijstjes met bespreekpunten voor tijdens een vergadering en lijstjes met titels van boeken die ik nog wil lezen. Daarnaast maak ik boodschappenlijstjes, verlanglijstjes en lijst...

Vooraf

LitLab en SchrijfLab maakte ik in samenwerking met docenten, leerlingen, schrijvers, lerarenopleiders en methodenmakers. Ze zijn ontworpen als platforms voor lees- en schrijfonderwijs in het voortgezet/secundair onderwijs (vo), maar het principe erachter is ook relevant voor het primair/lager onderwijs (po)....

Meertaligheid in de klas is vaak een gegeven, soms een uitdaging, maar toch vooral ook een kans om het onderwijs te verrijken. Dit geldt ook voor meertalige geletterdheid, hoewel daar op Nederlandse en Vlaamse scholen nog maar weinig aandacht aan wordt besteed. Om deze reden hebben wij, onderzoekers aan de Universit...

Leraren die zelf veel lezen, besteden meer aandacht aan leesbevorderende activiteiten in de klas. De praktijk leert dat niet alle (aanstaande) leraren zelf lezers zijn. Sommigen beweren zelfs een hekel te hebben aan lezen. De vraag naar wat deze leraren nodig hebben om tot lezen te komen, om zo betere leesbevorderaa...

Iris Vansteelandt en Jona Hebbrecht schreven een handboek waarin alle recente inzichten ten behoeve van goed leesonderwijs verzameld zijn. De doorlopende leeslijn van ontluikende geletterdheid naar gevorderde geletterdheid wordt beschreven en voorzien van praktische aanbevelingen. Leesbegrip bevorderen met rijk teks...

Stichting Lezen: Ruim baan voor lezen (1 oktober 2024)

Speciaal voor pabodocenten organiseert Stichting Lezen een congres over meer, gevarieerder en diepgaander lezen door aankomende leraren. Het liefst wensen we natuurlijk dat alle pabostudenten lezen in de lengte (meer lezen), lezen in de breedte (lezen inzetten...

Het is begin januari, het nieuwe jaar is begonnen. Een moment waarop veel mensen goede voornemens voor het voorliggende jaar overdenken. Maar, natuurlijk zijn er ook mensen die daar (juist op dit klassieke moment) niet over na willen denken. Ik daag jullie toch graag uit om stil te staan bij goede voornemens voor je...

De laatste jaren vinden serious games en virtual reality (VR) steeds meer hun weg naar de basisschool. Kan deze technologie ook behulpzaam zijn bij het onderwijs in mondelinge taalvaardigheid? De wetenschappelijke inzichten over serious games en over taalonderwijs vormden de basis voor de ontwikkeling van het VR-spe...

Ik lees nu en dan mijn verhaal Springdag voor een groepje jonge kinderen. 

Een kwart van de Nederlandse bevolking leest niet op het niveau dat nodig is om in de huidige maatschappij te functioneren (Gubbels, 2019). Goed onderwijs moet ervoor zorgen dat deze groep mensen tot het minimum wordt beperkt. In 2022 stonden de kranten echter vol met artikelen over de dalende leesvaardigheid van ba...

Met de veelheid aan rapporten over de leesvaardigheid en leesmotivatie van Nederlandse en Vlaamse leerlingen zijn er allerlei discussies losgebarsten over het leesonderwijs. Zo stelt het onderwijsveld de status van ‘begrijpend lezen’ als apart vak ter discussie en vragen ook sommige wetenschappers zich af in hoeverr...

Stap een klas in een multiculturele basisschool binnen en bekijk het aanbod van prentenboeken voor de leerlingen. Hoe groot is de kans, denkt u, dat ook deze boeken multicultureel zijn? Dat is wat Christina Van Goethem, Rovena Hoxha, Nancy Marivoet en Anouck Smeets van de AP Hogeschool in Antwerpen onderzochten voor...

In dit artikel doen we verslag van een deel van het door NRO gefinancierde ontwerpgericht onderzoek ‘Leraren als leesbevorderaars’, waarvoor we een aanpak hebben ontwikkeld die is bedoeld om leraren te versterken in hun rol als leesbevorderaar (Jongstra et al., 2023). De aanpak bestond uit een aantal verschillende e...

Op woensdag 18 oktober gaf ik bij het Vlaamse onderwijsmagazine Klasse een webinar over effectief leesonderwijs. De sessies startten met vier statements die ik zelf gekozen had. Na de webinar kregen de aanwezigen de kans om via een chatkanaal vragen te stellen. Deze tekst geeft een overzicht van de verschillende pun...

LNT: Goede gesprekken in de klas! (21 maart 2024)

Landelijk Netwerk Taal organiseert op donderdag 21 maart een netwerkbijeenkomst met lezingen en workshops over interactie in de klas. Vanwege deze grote waarde van gesprekken is in de geactualiseerde conceptkerndoelen een apart subdomein ‘Interactie’ opgenomen, met ...

Taal en rekenen in het PABO-onderwijs: thematische analyse

De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) heeft een thematische analyse uitgevoerd naar taal en rekenen op de PABO. De NVAO heeft in kaart gebracht hoe de recente positieve accreditaties van de lerarenopleidingen zich verhouden tot signalen van ...

Dit redactioneel is geschreven voor de zomervakantie, net nadat het PIRLS-rapport verscheen. Een confronterend rapport waarin de cijfers glashelder laten zien dat het in Nederland en Vlaanderen met de leesprestaties van onze leerlingen niet goed gaat.

We maken ons zorgen, sterker nog, we maken ons al een tijdje ...

De jeugdboekenmaand in Vlaanderen zit erop. Het thema was geluk, in de meest brede zin van het woord, dus stond ook leesgeluk of leesplezier centraal. En laat dat leesplezier, zowel in Vlaanderen als in Nederland de laatste jaren flink achteruit gegaan zijn. Kinderen lezen minder én minder graag. En dat is verontrus...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. In de vorige editie van Tijdschrift Taal werden drie essentiële talige vaardigheden besproken die te maken hebben met verbanden leggen tussen woorden en zinnen: het besef van de structuur van zinnen,...

Nederlandse kinderen hebben moeite met tekstbegrip. Of we nu afgaan op de eindtoetsen, de rapporten van de Onderwijsinspectie of internationaal vergelijkend onderzoek (PIRLS): feit is dat Nederlandse leerlingen steeds minder taalvaardig zijn. Dit is een probleem dat niet alleen in de leesles opgelost kan worden, maa...

De Pirls-resultaten die in mei 2023 werden gepresenteerd lieten het weer zien: de leesvaardigheid van Nederlandse tienjarigen is in de afgelopen vijf jaar gedaald (Swart e.a., 2023). Frustrerend, want we steken al jaren veel tijd en energie in ons leesonderwijs en toch zien we de motivatie voor en de vaardigheid in ...

De nieuwe PISA-resultaten laten zien dat de vaardigheid in begrijpend lezen van Nederlandse kinderen opnieuw gedaald is (Gubbels, et al., 2019). Nederlandse leerlingen scoren lager dan alle voorgaande jaren en voor het eerst ook lager dan het gemiddelde van de andere 15 Europese landen die aan het PISA onderzoek mee...

Een keer in de vijf jaar vindt het internationale vergelijkend onderzoek naar de begrijpend leesvaardigheid van tienjarigen plaats: PIRLS (Progress in International Literacy Study). In dit artikel vergelijken we de begrijpend leesprestaties van Nederlandse leerlingen (uit groep 6) en Vlaamse leerlingen (uit het vier...

Onderzoek toont aan dat jongeren zowel in formele, schoolse schrijfsituaties (Vandekerckhove & Sandra, 2016) als in informeel, online taalgebruik (Surkyn et al., 2020) erg veel dt-fouten maken. Nochtans zijn de regels voor de werkwoordspelling gemakkelijk te beschrijven (bijvoorbeeld stam + t) en is analogisch spell...

Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs

De aankondiging van het nieuwe boek van Martin Bootsma en Eva Naaijkens is veelbelovend. In Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs laten zij zien hoe het team van een basisschool thematisch onderwijs kan ontwerpen en geven, waarin niet allee...

Netwerk Didactiek Nederlands (15 september 2023)

De jaarlijkse didactische conferentie van Netwerk Didactiek Nederlands vindt op 15 september plaats in Antwerpen. Het netwerk richt zich op lerarenopleiders Nederlands, docenten Nederlands aan hogescholen en universiteiten, vakdidactici Nederlands, pedagogisch begele...

Bij het artikel 'Interactief voorlezen doe je zo' uit Tijdschrift Taal jaargang 13 nummer 22 zijn abusievelijk twee verkeerde auteursnamen terechtgekomen. Het betreffende artikel is geschreven door Silke Vanparys en Iris Vansteelandt. De redactie biedt hiervoor haar excuses aan.

Het artikel 'Aandacht voor mondel...

Als hoofdredacteur van Tijdschrift Taal mag ik voor ieder nummer een redactioneel schrijven. Voordat ik daarmee begin, vraag ik mezelf altijd af: ”Wat speelt er in de wereld van het taalonderwijs?”

Op dit moment speelt er veel, heel veel! Van alle kanten vliegen de problemen om onze oren. Zoals de zorgen die de Ond...

“Onze leerlingen struikelen over lastige teksten” en “Collega’s van andere vakken zien niet dat zij zelf veel aan taalvaardigheid kunnen doen; hoe kunnen we hen bereiken?” Toen ik deze geluiden vorige maand hoorde van docenten en taalcoördinatoren waande ik me terug in de jaren negentig. Toen kwam deze aandacht voor...

Omdat lezen loont

In de bundel Omdat lezen loont wordt het leesonderwijs in Nederland beschouwd vanuit veel perspectieven. Een breed scala aan betrokkenen komt aan het woord, zowel in diepgaandere bijdragen als in columns. Hierdoor voegt dit actuele boek echt iets toe aan alle publicaties die inmiddels over de lees...

Kansengelijkheid - Actualisatie kerndoelen Nederlands (30 maart 2023)

Landelijk Netwerk Taal organiseert in samenwerking met MeerTaal op 30 maart een netwerkdag over ‘Kansengelijkheid in het taalonderwijs’. Hoe kunnen wij het taalonderwijs zo vormgeven dat het kansen biedt voor alle leerlingen?
Parallel aan de net...

Dit artikel beschrijft hoe uitdagende, interactieve workshops met een kunstzinnige oriëntatie een positief effect hebben op de betrokkenheid van leerlingen en kansen creëert om het Nederlands te verwerven in een betekenisvolle en krachtige leeromgeving. De leerlingen werken in kleine groepjes samen aan een kunstproj...