Welkom

Een grote woordenschat is belangrijk voor het begrijpen en produceren van taal. In dit artikel vragen we ons af waarom het ons niet goed lukt om woordenschatonderwijs te geven dat de woordenschat van leerlingen ook daadwerkelijk vergroot. Is het eigenlijk wel zinvol om alle leerlingen expliciet woordbetekenissen aan...

Het klinkt wellicht niet geloofwaardig uit de mond van een kinderboekenschrijver, maar het is toch echt zo: als kind was ik niet zo talig. In mijn herinnering deed mijn oudere zus Marieke meestal het woord. Ik zweeg. Het zijn vooral de kinderboeken van W.G. van de Hulst die mij de taal hebben binnengelokt. Mijn moed...

De meeste Nederlandstalige boeken over groepswerk geven nuttige adviezen over soorten opdrachten, organisatie en taakverdeling, en manieren om een werksfeer te creëren. Eén cruciaal aspect bleef echter lange tijd onderbelicht: het spreken zelf, meer bepaald de juiste gespreksregels. Niet dat leraren daar niets over ...

Omdat iedereen op school heeft gezeten, heeft ook iedereen een mening over het (lees)onderwijs; het is net voetbal, ook daar staan de beste stuurlui aan wal. Op het schoolplein en tijdens verjaardagen praten ouders van schoolgaande kinderen, als zogenaamde deskundigen, over het onderwijs dat volgens hen niet deugt. ...

In september verscheen in de Vlaamse krant De Morgen een artikel waarin werd beweerd dat studenten die instromen aan de universiteit “niet meer kunnen schrijven”. Het artikel kreeg heel wat weerklank in de media en zorgde voor een oprisping van verwijten aan het adres van het funderend onderwijs, met als rode draad:...

Stichting Lezen: Ruim baan voor lezen (1 oktober 2024)

Speciaal voor pabodocenten organiseert Stichting Lezen een congres over meer, gevarieerder en diepgaander lezen door aankomende leraren. Het liefst wensen we natuurlijk dat alle pabostudenten lezen in de lengte (meer lezen), lezen in de breedte (lezen inzetten...

Meertaligheid in de klas is vaak een gegeven, soms een uitdaging, maar toch vooral ook een kans om het onderwijs te verrijken. Dit geldt ook voor meertalige geletterdheid, hoewel daar op Nederlandse en Vlaamse scholen nog maar weinig aandacht aan wordt besteed. Om deze reden hebben wij, onderzoekers aan de Universit...

LNT: Goede gesprekken in de klas! (21 maart 2024)

Landelijk Netwerk Taal organiseert op donderdag 21 maart een netwerkbijeenkomst met lezingen en workshops over interactie in de klas. Vanwege deze grote waarde van gesprekken is in de geactualiseerde conceptkerndoelen een apart subdomein ‘Interactie’ opgenomen, met ...

In vrijwel iedere kleuterklas zit wel een kind van asielzoekers, statushouders, arbeidsmigranten of expats. Deze nieuwkomers ontwikkelen zich net als ieder kind, maar voor 'nieuwkomerskleuters' zijn er extra accenten nodig. De LOWAN-ontwikkellijnen voor kleuters helpen daarbij.

Het is begin januari, het nieuwe jaar is begonnen. Een moment waarop veel mensen goede voornemens voor het voorliggende jaar overdenken. Maar, natuurlijk zijn er ook mensen die daar (juist op dit klassieke moment) niet over na willen denken. Ik daag jullie toch graag uit om stil te staan bij goede voornemens voor je...

In dit artikel doen we verslag van een deel van het door NRO gefinancierde ontwerpgericht onderzoek ‘Leraren als leesbevorderaars’, waarvoor we een aanpak hebben ontwikkeld die is bedoeld om leraren te versterken in hun rol als leesbevorderaar (Jongstra et al., 2023). De aanpak bestond uit een aantal verschillende e...

Stap een klas in een multiculturele basisschool binnen en bekijk het aanbod van prentenboeken voor de leerlingen. Hoe groot is de kans, denkt u, dat ook deze boeken multicultureel zijn? Dat is wat Christina Van Goethem, Rovena Hoxha, Nancy Marivoet en Anouck Smeets van de AP Hogeschool in Antwerpen onderzochten voor...

Een kwart van de Nederlandse bevolking leest niet op het niveau dat nodig is om in de huidige maatschappij te functioneren (Gubbels, 2019). Goed onderwijs moet ervoor zorgen dat deze groep mensen tot het minimum wordt beperkt. In 2022 stonden de kranten echter vol met artikelen over de dalende leesvaardigheid van ba...

Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs

De aankondiging van het nieuwe boek van Martin Bootsma en Eva Naaijkens is veelbelovend. In Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs laten zij zien hoe het team van een basisschool thematisch onderwijs kan ontwerpen en geven, waarin niet allee...

De nieuwe PISA-resultaten laten zien dat de vaardigheid in begrijpend lezen van Nederlandse kinderen opnieuw gedaald is (Gubbels, et al., 2019). Nederlandse leerlingen scoren lager dan alle voorgaande jaren en voor het eerst ook lager dan het gemiddelde van de andere 15 Europese landen die aan het PISA onderzoek mee...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. In de vorige editie van Tijdschrift Taal werden drie essentiële talige vaardigheden besproken die te maken hebben met verbanden leggen tussen woorden en zinnen: het besef van de structuur van zinnen,...

Dit redactioneel is geschreven voor de zomervakantie, net nadat het PIRLS-rapport verscheen. Een confronterend rapport waarin de cijfers glashelder laten zien dat het in Nederland en Vlaanderen met de leesprestaties van onze leerlingen niet goed gaat.

We maken ons zorgen, sterker nog, we maken ons al een tijdje ...

Mondelinge communicatie is een belangrijk leerdomein en staat dit schooljaar centraal in peilingsonderzoek dat door de inspectie van het onderwijs wordt uitgevoerd. Met het peilingsonderzoek wordt gekeken wat leerlingen aan het einde van het (speciaal) basisonderwijs kunnen én hoe scholen het onderwijsaanbod vormgev...

Leerkrachten, bibliotheekmedewerkers en andere leesbevorderaars kijken elk jaar uit naar de Voorleesweek. Dé week waarin leerkrachten op scholen, leerlingen en ouders het lezen een extra implus kunnen geven met hartverwarmende en leerrijke voorleesmomenten. Zeker is dat voorlezen het hele jaar belangrijk blijft, op ...

Begrijpend lezen is een complex proces waarin verschillende soorten kennis, vaardigheden en attitudes een rol spelen. Wat betreft kennis zijn orthografische, linguïstische en algemene kennis van groot belang (Perfetti & Stafura, 2014; Aarnoutse, 2019). Daarnaast moeten lezers over verschillende vaardigheden beschikk...

Als hoofdredacteur van Tijdschrift Taal mag ik voor ieder nummer een redactioneel schrijven. Voordat ik daarmee begin, vraag ik mezelf altijd af: ”Wat speelt er in de wereld van het taalonderwijs?”

Op dit moment speelt er veel, heel veel! Van alle kanten vliegen de problemen om onze oren. Zoals de zorgen die de Ond...

Leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs worstelen geregeld met grammatica: ze lijken door de bank genomen maar weinig diepgaand inzicht in deze abstracte materie te verwerven. Leraren hebben op dat gebied hun eigen worsteling. Ze vinden grammatica vaak uitdagend om te onderwijzen en worden daarbij niet geh...

Uit de Staat van het Onderwijs 2021 blijkt dat het niet goed gaat met de basisvaardigheden van onze leerlingen. De zorgen over lezen, schrijven, rekenen, digitale geletterdheid en burgerschap komen nadrukkelijk aan de orde. Goede basisvaardigheden zijn essentieel voor een succesvolle onderwijsloopbaan en om je te...

Schrijfonderwijs (14 oktober 2022)

Vind jij het ook belangrijk dat kinderen goed leren schrijven? Wil jij weten hoe het nu echt met het schrijfonderwijs in Nederland en Vlaanderen gesteld is? Neem je graag deel aan inspiratiesessies over schrijfonderwijs? Kom dan op vrijdag 14 oktober (in Kortrijk) naar een nieuwe ...

Handboek Taalgericht vakonderwijs

Handboek taalgericht vakonderwijs beschrijft concreet hoe docenten aandacht kunnen besteden aan de rol van taal in het vak of beroepsgerichte programma's om zo leerlingen optimale begeleiding te kunnen geven. Belangrijk hierbij is om te focussen op de talige kant van het vakonderwi...

Veel leerlingen hebben steun nodig bij het begrijpen van teksten en het helder formuleren van hun redeneringen in diverse schoolvakken. Elke leraar kiest daar eigen vormen voor. Welke vorm van taalsteun is effectief? Hajer en Meestringa pleiten in het Handboek taalgericht vakonderwijs (vierde herziene druk, 2020) vo...

Begrijpend lezen is een van de belangrijkste vaardigheden die we leren op school. We moeten informatie uit teksten begrijpen om goed te kunnen functioneren op school en in het dagelijks leven. Begrijpend lezen is niet alleen een belangrijke vaardigheid, het is ook een complexe vaardigheid. Tijdens het lezen kan er v...

Hoe kun je begrijpend lezen en onderwijs in Wetenschap en Technologie (W&T) effectief integreren? En wat hebben leerkrachten daarvoor nodig? Deze vragen staan centraal in het onderzoek van TechYourFuture dat wordt uitgevoerd door Hogeschool Saxion, Hogeschool iPabo, Eduseries en CED-groep. Dit artikel beschrijft de ...

In mijn laatste jaar binnen de lerarenopleiding op de Hogeschool te Antwerpen, voerde ik een afstudeeronderzoek uit naar de impact van het inzetten van thuistalen om leesmotivatie bij kinderen van de lagere school te vergroten. Na een relatief beknopt theoretisch onderzoek ging ik met de derde graad van Stedelijke B...

Leer ze lezen
In Leer ze lezen, praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs zijn 23 kernpublicaties uit de schatkamer van het internationale onderzoek bijeengebracht. Leer ze lezen bestrijkt het hele palet van ontluikende geletterdheid tot en met tekstbegrip en geeft uitsluitsel over het belang van...

Met enige regelmaat verschijnen er publicaties die (mede) geschreven zijn door medewerkers van EDventure, LOPON2 of SLO (met uitzondering van de publicatie van Stichting Lezen ´De doorgaande leeslijn´).

Het is alom bekend dat eerst met de opkomst van de fotografie, de film, televisie en later internet en social media de verhouding tussen tekst en beeld aanzienlijk is veranderd. Ooit domineerde op een gemiddelde pagina in een krant, tijdschrift of schoolboek de tekst en deze werd afgewisseld met een enkel plaatje of...

Katholieke Pabo Zwolle experimenteert al een aantal jaar met de inzet van ‘rijke, schurende en naburige teksten’ in het basisonderwijs, vanuit de opvatting dat het onderwijs in begrijpend lezen geen geïsoleerde taak is: versterking van leesbegrip en leesmotivatie gaat het beste samen met kennisvermeerdering in een l...